Trong mỗi gia đình người Việt đều không thể thiếu được bàn thờ cửu huyền thất tổ hay chính là bàn thờ gia tiên. Cúng cửu huyền thất tổ là phong tục tín ngưỡng tốt đẹp được lưu truyền qua nhiều thế hệ với ý nghĩa ghi nhớ đến công đức tổ tiên và thể hiện lòng thành kính tưởng nhớ đến tổ tiên đã khuất. Vậy bài cúng cửu huyền có nội dung như thế nào? Mời các bạn cùng Xem ngày hoàng đạo tìm hiểu trong bài viết ngay dưới đây nhé.
CỬU HUYỀN THẤT TỔ LÀ NHỮNG AI?
Trong văn hóa Việt Nam, khái niệm “Cửu Huyền – Thất Tổ” được sử dụng trong các nghi thức cúng ông bà và tổ tiên, thể hiện lòng tôn kính và biết ơn đối với 9 thế hệ con cháu và 7 thế hệ tổ tiên. Khái niệm này trở nên phổ biến trong văn hoá dân tộc Việt Nam và được du nhập từ cổ văn Trung Quốc.
Dịch từ Hán-Nôm:
- Cửu Huyền: Tử (con) – Tôn (cháu) – Tằng (chắt) – Huyền (chút) – Lai (chít) – Côn (cháu đời thứ năm) – Nhưng (cháu đời thứ sáu) – Vân (cháu đời thứ bảy) – Nhĩ (cháu đời thứ tám).
- Thất Tổ: Phụ (cha) – Tổ (ông nội) – Tằng (ông cố) – Cao (ông sơ) – Thái (sờ) – Huyền (tổ đời thứ năm) – Hiển (tổ đời thứ sáu).
Ý NGHĨA CỦA VIỆC THỜ CÚNG CỬU HUYỀN THẤT TỔ
Tín ngưỡng thờ Cửu Huyền Thất Tổ là một truyền thống lâu dài của người Việt, kết hợp giữa việc thờ Phật, ông bà (Cửu Huyền Thất Tổ), và Thông Thiên (bốn phương Trời Phật). Mặc dù cuộc sống hiện đại đòi hỏi sự tối giản trong các nghi lễ, nhưng tín ngưỡng thờ Cửu Huyền Thất Tổ vẫn được truyền đồng và giữ gìn nguyên vẹn cho đến ngày nay.
Hành động thờ cúng ông bà tổ tiên không chỉ là sự biểu hiện của lòng biết ơn, mà còn thể hiện lòng hiếu kính và kết nối với nguồn gốc, với các bậc tiền nhân. Văn hóa của người Việt luôn đặt trọng tâm vào khía cạnh này, với tư tưởng cao đẹp về hiếu thảo và lòng biết ơn.
Dù cuộc sống hiện đại bận rộn, thế hệ sau vẫn dành thời gian quý báu để chăm sóc bàn thờ và thực hiện lễ cúng, thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính đối với ông bà tổ tiên. Cửu Huyền Thất Tổ không chỉ là nơi thể hiện lòng biết ơn mà còn là điểm dựa tinh thần, nơi che chở và bảo vệ cho con cháu. Thể hiện lòng thành này qua việc cúng vái hằng ngày là cách thế hệ sau duy trì và nhận lãnh sự che chở từ các bậc tiền bối.
MÂM CƠM CÚNG CỬU HUYỀN THẤT TỔ
Mâm cúng Tết là một phần quan trọng trong nghi thức lễ hội Việt Nam, thể hiện sự tôn trọng và lòng biết ơn đối với tổ tiên. Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế và quan điểm vùng miền, kích thước mâm cúng có thể thay đổi, nhưng vẫn giữ những món cơ bản đầy đủ công phúc:
- Bánh chưng: Đại diện cho sự sinh sôi nảy nở của muôn thú và con người. Bánh chưng thường được coi là biểu tượng của sự giàu có, thịnh vượng.
- Thịt lợn (đã qua chế biến): Thuộc về âm, kết hợp với dưa hành (củ kiệu) thuộc về dương, tạo nên sự hài hoà và cân bằng âm dương.
- Cơm trứng: Tượng trưng cho lương thực thường ngày, có nếp và tẻ, đại diện cho sự âm dương đầy đủ và lẽ sinh sôi.
Những món này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn thể hiện sự chân thành, lòng biết ơn và hy sinh của người cúng. Mâm cúng Tết không chỉ là bữa ăn đầy ắp, mà còn là cách bày tỏ lòng kính trọng và tôn trọng đối với tổ tiên trong những ngày lễ quan trọng.
MỘT SỐ LƯU Ý QUAN TRỌNG KHI CHUẨN BỊ MÂM CƠM CÚNG CỬU HUYỀN THẤT TỔ
Khi chuẩn bị mâm cơm cúng cửu huyền thất tổ, các bạn cần chú ý tránh những điều sau:
- Món sống và gỏi: Trên mâm cơm cúng không nên có những món sống và gỏi có mùi tanh, để tránh sự sống động và mùi cảm của những thực phẩm này.
- Nếm hoặc thử ăn trước: Những món làm mâm cơm cúng cửu huyền thất tổ không nên được nếm hoặc thử ăn trước. Việc này giúp bảo toàn sự trang nghiêm và tôn trọng trong lễ cúng.
- Bát đĩa mới: Mâm cơm cúng cần được bày trên những bát đĩa mới hoặc chỉ dùng riêng cho việc thờ cúng, không nên dùng chung với bát đĩa sử dụng hàng ngày để tôn trọng không gian linh thiêng.
- Không sử dụng thực phẩm đóng hộp hoặc đặt sẵn: Không nên sử dụng các thực phẩm đóng hộp hoặc thức ăn đã đặt sẵn bên ngoài để làm mâm cơm cúng cửu huyền thất tổ. Thay vào đó, nên chọn những nguyên liệu tươi ngon và tự chế biến để bảo đảm sự tinh khiết và linh thiêng của bữa cúng.
NGHI THỨC AN VỊ CỬU HUYỀN THẤT TỔ
Với ý nghĩa thờ bài vị cửu huyền thất tổ như muốn các vị gia tiên sống chung với con cháu trong nhà nên cần phải biết được các giai đoạn cần thiết để an vị.
- Bước 1. Gia chủ mua bài vị tại các cửa hàng đồ thờ uy tín hoặc tại các chùa, nên dùng giấy báo bọc lại để mang bài vị về nhà chờ ngày đẹp để làm lễ an vị
- Bước 2: Dùng rượu trắng pha với gừng và dùng khăn sạch thấm vào hỗn hợp và lau cẩn thận đồ thờ cúng. Tiếp theo là dùng khăn khô lau lại lần nữa. Sử dụng khăn sạch khác nhúng vào hỗn hợp và lau bàn thờ cửu huyền thất tổ. Sau đó chờ cho mặt bàn khô.
- Bước 3: Bày việc đồ thờ cúng (lư hương, đĩa hoa quả, nước, hương, đèn cầy) lên bàn thờ làm lễ an vị, nếu bàn thờ gia tiên chung với bàn thờ phật thì sửa lại bài vị thấp hơn bàn thờ phật. Đặt đồ thờ theo thứ tự lư hương ở bên ngoài và nằm giữ, bình hoa bên phải, đĩa quả bên trái, pha bình trà nhỏ và đặt phía trên.
- Bước 4: Gia chủ chọn ngày lành tháng tốt, khung giờ từ 9h – 11h tiến hành nghi thức an vị. Đến giờ hành lễ, gia chủ ăn mặc sạch sẽ, dùng khăn sạch nhúng chút rượu trắng lau sạch bài vị. Vừa lau vừa đọc chú “án lam xóa ha” 9 lần, đặt bài vị vào trong bàn thờ.
- Bước 5: Thắp nhang, đốt đèn trước bài vị, sau đó đưa 2 tay lên trán chắp vào nhau xá 3 xá .
TỔNG HỢP CÁC MẪU VĂN KHẤN, BÀI CÚNG CỬU HUYỀN THẤT TỔ CHUẨN NHẤT
VĂN KHẤN CÚNG CỬU HUYỀN THẤT TỔ HÀNG NGÀY
Bài văn khấn cửu huyền thất tổ hàng ngày để thể hiện lòng thành và mong nhận được sự bảo vệ, che chở của tổ tiên.
Đầu tiên hãy đốt 3 que nhanh hoặc số lượng que nhang tùy theo gia chủ nhưng chỉ được đốt số lẻ. Tiếp đến xá (lạy) 3 xá rồi chắp tay nguyện:
Thành kính lạy Cửu Huyền Thất Tổ,
Ngõ đáp ơn báo bổ sinh thành,
Con quy y Phật tu hành,
Cửu Huyền Thất Tổ lòng thành chứng tri.
Noi theo hạnh từ bi của Phật,
Bỏ dứt đi những tật xấu xa,
Trau dồi đức hạnh thuận hòa,
Ðạo thành cứu độ Mẹ, Cha, Cửu Huyền.
Nay phẩm vật hiện tiền dâng cúng,
Hương, đăng, hoa chúc tụng cầu xin,
Cửu Huyền Thất Tổ hương linh,
Chứng lòng hiếu thảo ân sinh thuở đầu.
Công dạy dỗ cao sâu thăm thẳm,
Công dưỡng nuôi khó gẫm gì hơn,
Ăn cay, uống đắng không sờn,
Vì con đau khổ không hờn phiền chi.
Cha mẹ rất từ bi hà hải,
Nội ngoại đồng bác ái tình thương,
Cửu Huyền Thất Tổ đồng nương,
Từ đời vô thỉ khôn lường kiếp sinh.
Ân dưỡng dục minh minh như hải,
Ân sanh thành tợ Thái Sơn cao,
Con nay muốn đáp công lao,
Ðền ơn trả nghĩa thế nào cho xong.
Lời Phật dạy mênh mông biển khổ,
Cõi Ta bà không chỗ dựa nương,
Chúng sanh vì bởi tình thương,
Tình ân, tình ái mà vương nghiệp sầu.
Sanh tử mãi biết đâu mà kể,
Cứ trầm luân trong bể ái hà,
Cũng vì bản ngã chấp ta,
Tham lam, sân giận, cùng là si mê.
Những tội lỗi không hề dứt bỏ,
Ðường tử sanh nên khó bước qua,
Làm con muốn cứu mẹ cha,
Cửu Huyền Thất Tổ, ông bà đền ân.
Ðem phẩm vật cúng dâng Tam Bảo,
Nhờ chư Tăng tâm đạo cầu nguyện,
Cầu cho Thất Tổ Cửu Huyền,
Siêu sinh Tịnh độ phước duyên đủ đầy.
Ai muốn đáp công thầy dạy dỗ,
Hay đền ơn Thất Tổ Cửu Huyền,
Chúng sanh tất cả các miền,
Thì nên phát đại lời nguyền độ tha.
Trước xuất thế lìa xa cõi tục,
Sau diệt tiêu lòng dục, tánh phàm,
Chẳng còn ưa chuộng, muốn ham,
Thân tâm thanh tịnh, Già lam dựa kề.
Tu chứng đắc Bồ đề Phật quả,
Ðộ chúng sanh tất cả siêu thăng,
Vượt lên cửu phẩm thượng tầng,
Là phương trả nghĩa đáp bằng công lao.
Ai hiếu tử mau mau ghi nhớ,
Muốn đáp đền mối nợ từ xưa,
Cần nên tu niệm sớm trưa,
Công dầy quả mãn phước thừa báo ân
BÀI CÚNG CỬU HUYỀN THẤT TỔ ÔNG BÀ VÀO NGÀY GIỖ
Vào ngày giỗ bài cúng cửu huyền thất tổ ông bà khấn như sau:
Con lạy chín phương trời, con lạy mười phương Chư phật, con lạy Chư phật mười phương.
Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ và chư vị Tôn Thần
Con xin kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân
Con xin kính lạy ngài Đông Trù tư mệnh Táo phủ Thần Quân
Con xin kính lạy các ngài Thần linh và các Thổ địa cai quản trong xứ này
Con xin kính lạy Tổ tiên nội ngoại họ: Nêu tên họ
Tín chủ con là: Nêu đầy đủ họ và tên của người chủ gia đình tổ chức cúng giỗ
Địa chỉ tại:
Hôm nay là ngày tháng năm (âm lịch)
Chính là ngày giỗ của: Đọc họ và tên của người hưởng giỗ
Con thiết nghĩ rằng: Vắng xa trần thế không thấy âm dung
Năm qua tháng lại đến ngày húy lâm. Ơn võng cực được xem như trời biển. Nghĩa sinh thành không bao giờ quên, càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp được bao nhiêu càng cảm thấy thâm tình mà không bề dãi tỏ. Ngày mai là ngày Cát Kỵ, hôm nay chúng con toàn gia con cháu trong nhà nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng và đốt nén hương dãi tỏ tấm lòng thành.
Tâm thành xin kính mời:
Mất ngày tháng năm (âm lịch)
Và mộ phần an táng tại:
Cúi xin linh thiêng giáng thế về linh sàng và chứng giám lòng thành, để thụ hường lễ vật độ cho cháu trong nhà được an ninh khang thái, vạn sự được tốt lành, gia cảnh được hưng long thịnh vượng.
Con cũng xin kính mời các vị Tiên Tổ hai bên nội ngoại, các vị Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc, Huynh Đệ, Cô Di, Tỷ Muội và toàn thể các Hương hồn gia tiên nội ngoại cùng đồng lai lâm hưởng.
Con cũng xin kính mời các ngài Thần Linh, các ngài Thổ Địa, ngài Thổ Công, ngài Táo Quân và các chư vị Linh thần đồng lai để giám cách thượng hưởng.
Con cũng xin mời các vong linh là các vị Tiền chủ, vị Hậu chủ nhà này và đất này cùng tới để âm hưởng.
Chúng con lễ bạc tâm thanh xin cúi xin được phù độ trì.
Phục duy cẩn cáo.
BÀI CÚNG CỬU HUYỀN THẤT TỔ VÀO NGÀY TẾT
Bài nguyện trước bàn thờ cửu huyền thất tổ vào ngày tết:
Hôm nay, ngày…. tháng…. năm…
Tại: ….
Tín chủ con là….. cùng với toàn gia kính bái..
Nay nhân ngày….
Kính cẩn sắm một lễ gồm… gọi là lễ mọn lòng thành, kính dâng lên:
Đông trù Tư mệnh Táo phủ thần quân, bản gia tiên sư, bản viên thổ công, liệt vị tôn thần.
Trước linh vị của….
Và các vị tổ bá, tổ thúc, tổ cô, cùng các vong linh phụ thờ theo tiên tổ.
Kính cẩn thưa rằng: Năm cũ sắp hết, ngày Tết tới gần, chuẩn bị mừng xuân.
Kính cáo: thô, địa, chư vị linh thần.
Kính mời: Vong linh tiên tổ về với gia đình để cháu con phụng sự.
Cẩn cáo!
Như vậy, quý vị vừa xem xong toàn bộ thông tin rất hữu ích về nghi lễ an vị bài vị cửu huyền thất tổ vừa dễ dàng kiểm soát vừa giải đáp cho bản thân được nhiều thắc mắc. Chúc bạn thành công.